In haar State of the Union ging Ursula von der Leyen op zoek naar eenheid in de Europese rangen. Een terugblik met de in Brussel gerespecteerde Nederlandse Europarlementariër Bert-Jan Ruissen.

Dit artikel verscheen op 11 september op ewmagazine.nl - auteur: René van Rijckevorsel.

Bert-Jan Ruissen (53) is namens de SGP sinds 2019 lid van het Europees Parlement. Als chief whip (handhaver van de fractiediscipline) van de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), met onder meer de Italiaanse Fratelli van premier Giorgia Meloni en de N-VA van de Belgische premier Bart De Wever, speelt hij een belangrijke rol in het Parlement. We kijken met Ruissen terug op de State of the Union van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, woensdag 10 september in Straatsburg.

Veel snoepjes voor links in deze State of the Union.

‘Dat is ook mijn analyse. Mevrouw Von der Leyen maakt voortdurend buigingen naar de socialisten en de groenen, om ze maar binnen de coalitie te houden. Dat leidt tot voorstellen waarvan ik denk: wat dwaas! Het zijn voorstellen die niet horen bij de kerntaken van EU.

‘Bijvoorbeeld plannen voor Europees huisvestingsbeleid. Ik zie ook dat we een huisvestingsvraagstuk hebben in Europa en zeker in Nederland. Maar dat gaan we niet oplossen met Europese bureaucratie en Europese regels.’

Wat moet ze dan doen?

‘Laat haar liever kijken naar de Europese Natura 2000-wetgeving. Of de stikstofwetten. Daarover hoor je Von der Leyen niet. Versoepeling van die wetten zou een enorme boost geven omdat er dan weer gebouwd kan worden.

‘Hetzelfde geldt voor haar pleidooi voor versterking van de concurrentiekracht. De wortel van het probleem pakt ze niet aan. Ze moet bedrijven meer ruimte en tijd geven om aan de duurzaamheidseisen te voldoen.

‘Dat betekent de Green Deal opnieuw tegen het licht houden. Dat doet ze ook niet. Sterker nog, ze gooit er nog wat scheppen bovenop. De CO2-reductie die voor 2040 koste wat kost moet worden doorgezet.’

Dat komt de concurrentiekracht van Europa dus niet ten goede?

‘Nee, natuurlijk niet. Je ziet natuurlijk het ene na het andere bedrijf, zeker in energie-intensieve sectoren, vertrekken uit Europa. Die houden we niet hier met mooie woorden en nieuwe Europese actieplannen.’

Ook wat betreft Gaza beloonde Von der Leyen de linkse partijen. Dreigen met het opzeggen van het associatieverdrag…

‘Ik vind het signaal dat je afgeeft kwalijk. Het is zeer ongebalanceerd. Ze legt de schuld eenzijdig bij Israël. Terwijl de Palestijnse kant… wat heeft ze daarover gemeld?’

Dat Hamas geen onderdeel van het bestuur mag uitmaken.

‘En dat er een grote donorconferentie komt. Dan gaat Europa de Palestijnse autoriteit nog meer geld toespelen. Terwijl dat zogenaamde Pay for slay-schema gewoon doorgaat, waarmee de Palestijnse overheid terroristen en hun families betaalt. En aan haatzaaiende schoolboeken wordt ook nog altijd niks gedaan.’

Is het niet begrijpelijk dat Von der Leyen concessies doet? In het Europarlement is eenheid nodig met het oog op dossiers als veiligheid en economische slagkracht.

‘Het is inderdaad belangrijk dat Europa zoveel mogelijk als eenheid opereert, zeker geopolitiek gezien. Om tegenwicht te bieden tegen China, om heldere antwoorden te hebben op Trump. En ook om heldere antwoorden te hebben op Poetin, en om te kunnen zeggen: wij staan aan de zijde van Oekraïne.

‘Maar je moet dat zoeken naar eenheid concentreren op de hoofdpunten, in kwesties waar Europa over gaat. Von der Leyen probeert die eenheid te zoeken op veel terreinen waar Europa niet over gaat.’

Moeten de partijen in het Europees Parlement en de lidstaten meer oog krijgen voor het grotere, geopolitieke belang, in plaats van het eigen kleine belang? Dat wil Von der Leyen.

‘Ja, dat zou beter zijn. Tegelijk: de Europese Commissie is een benoemde club. Dus er moet wel democratische controle zijn. Daar heb je het Europarlement voor en de Raad. Het grote gevaar is dat de Commissie vanuit haar Europese bubbel allerlei dingen aan de lidstaten gaat opleggen en afdwingen.

‘Dan wordt er achter een bureau bedacht dat land X zijn economisch beleid moet aanpassen. Dat je de hypotheekrenteaftrek moet terugdraaien. Dat kan zomaar een ‘landenspecifieke aanbeveling’ worden en die worden steeds meer bindend. Dat moet je echt niet willen.’