Toekomstige generaties de dupe: rapport Europese Rekenkamer legt vinger op de zere plek

Straatsburg – Europarlementariër Bert-Jan Ruissen maakt zich ernstig zorgen over het beheer van de Europese fondsen en het gemak waarmee landen akkoord lijken te gaan met een nieuwe verantwoordingssystematiek. De SGP-er laat dit weten in reactie op het jaarverslag van de Europese Rekenkamer over 2024. Ruissen: “De Rekenkamer laat opnieuw zien dat de verantwoording over de herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF) zeer te wensen overlaat. De systematiek die daar is toegepast, wil de Commissie onder het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK), nu bij alle fondsen gaan toepassen. Zeer zorgelijk!”

Bij betalingen aan lidstaten uit het RRF wordt geen rekening gehouden met de werkelijke kosten en de naleving van de Europese en nationale regels. Landen ontvangen geld op basis van mijlpalen en streefdoelen, die ze via plannen aan de Commissie moeten voorleggen. Volgens Ruissen is dat een aanpak waar grote risico’s aan zijn verbonden. Ruissen: “De Rekenkamer laat zien dat die streefdoelen vaak heel vaag zijn en dat lidstaten nauwelijks worden gesanctioneerd als die doelen niet worden gehaald. Bovendien weten we in veel gevallen niet eens waar het geld terecht komt.” De Rekenkamer ontdekte onder andere dat de systemen in Frankrijk en Spanje geen systematische verzameling van de eindontvangers kunnen garanderen. Onder het nieuwe MFK voor de periode 2028-2034 wil de Commissie de verantwoordingssystematiek van het RRF ook gaan toepassen op de rest van de begroting. Ruissen heeft zich hierover al eerder kritisch uitgelaten en roept met name netto-betalende lidstaten zoals Nederland op, hier niet mee akkoord te gaan.

Ook over de rest van de begroting is de Europese Rekenkamer kritisch. Net als in voorgaande jaren geeft ze over de begrotingsuitgaven over 2024 een afkeurend oordeel. Om een goedkeurend oordeel te kunnen geven moet het foutenpercentage lager zijn dan 2%, maar het foutenpercentage bedroeg in 2024 3.6% (vorig jaar 5.6%). In het bijzonder bij de cohesiefondsen lag het percentage hoog, 5.7% (tegen 9.3% in 2023). Ruissen vindt dat de Europese Commissie meer moet doen om het foutenpercentage omlaag te krijgen. Ruissen: “Vorig jaar was het foutenpercentage extreem hoog. We zien nu gelukkig een daling, maar het is nog steeds te hoog. Ik zal er daarom bij de Commissie op aandringen lidstaten die het financieel beheer van de fondsen niet op orde hebben, strenger te sanctioneren.”

Schuldenunie
In het jaarrapport uit de Europese Rekenkamer ook haar zorgen over de alsmaar toenemende schuldenberg van de Europese Unie. De Rekenkamer verwacht dat tegen 2027 de uitstaande EU-leningen meer dan 900 miljard euro bedragen, bijna 10x het niveau van 2020. De totale rentelasten in verband met het in 2020 gelanceerde coronaherstelfonds gaan waarschijnlijk de 30 miljard euro overschrijden, veel meer dan de door de Commissie geraamde 14,9 miljard euro. Ruissen: “Ook dit rapport van de Rekenkamer laat zien dat de leningen als een molensteen om de nek van de EU hangen. Men is hier van de Europese Unie een grote Schuldenunie aan het maken. Daarmee wentelen we de lasten van de investeringen die nu gedaan moeten worden af op de schouders van toekomstige generaties. Ik vind dat niet verstandig. Ik vind het zelfs ethisch aanvechtbaar.”

Cohesiefondsen
De Rekenkamer legt verder de vinger bij het lage absorptiepercentage van de cohesiefondsen. Deze zijn bedoeld voor Europese regio's waar het economisch slechter gaat dan het Europees gemiddelde. Van het beschikbare budget voor de periode 2021-2027, was eind 2024 nog maar 5% uitgegeven. Onder de vorige periode 2014-2020 bedroeg het absorptiepercentage na vier jaar 14%. Ruissen: “De bevindingen van de Rekenkamer laten zien dat er op de cohesiefondsen fors gekort kan worden. Lidstaten krijgen het geld eenvoudigweg niet uitgegeven. Terwijl het huidige programma alweer vier jaar openstaat, is nog maar 5% van het budget besteed. Wat de SGP betreft worden de cohesiefondsen gehalveerd.”

Bert-Jan Ruissen is lid van de begrotingscontrolecommissie in het Europees Parlement. Op donderdag 9 oktober staat er om 08:30 uur een debat gepland over dit rapport. Dit is live te zien via: https://multimedia.europarl.europa.eu/en/webstreaming?view=day&d=2025-10-09 

Het Rekenkamerrapport: https://www.eca.europa.eu/nl